Ciasto Katarzynka to prawdziwa perełka wśród domowych wypieków, która łączy w sobie słodycz korzennych pierników, aksamitność serka mascarpone i kwaskowatą nutę dżemu porzeczkowego. Ten tradycyjny deser, przekazywany z pokolenia na pokolenie, zyskuje nowe życie dzięki połączeniu klasycznego smaku z włoskim serkiem i aromatycznym dżemem. Idealny na jesienne i zimowe popołudnia, gdy za oknem szaruga, a w domu unosi się zapach korzennych przypraw. To nie tylko pyszny deser, ale również sentymentalna podróż do dzieciństwa, kiedy babcie i mamy przygotowywały te wyjątkowe wypieki na specjalne okazje. Przedstawiamy przepis, który zachwyci zarówno miłośników tradycyjnych smaków, jak i tych, którzy cenią sobie kulinarne eksperymenty.
Składniki na ciasto Katarzynka z mascarpone i dżemem porzeczkowym
Przygotowanie tego wyśmienitego ciasta wymaga starannie dobranych składników. Warto zainwestować w produkty najwyższej jakości, aby wydobyć pełnię smaku tego tradycyjnego wypieku – szczególnie ważny jest dobry serek mascarpone i aromatyczny dżem porzeczkowy.
Składniki na spód:
- 300 g pierników Katarzynek (najlepiej tradycyjnych, korzennych)
- 150 g masła
- 2 łyżki miodu
- 2 łyżki kakao
Składniki na masę serową:
- 500 g serka mascarpone (w temperaturze pokojowej)
- 250 ml śmietanki kremówki 36% (schłodzonej)
- 150 g cukru pudru
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
- 2 łyżki żelatyny
- 50 ml wody do rozpuszczenia żelatyny
Składniki na warstwę porzeczkową:
- 300 g dżemu porzeczkowego (najlepiej domowego)
- 2 łyżeczki żelatyny
- 30 ml wody do rozpuszczenia żelatyny
Do dekoracji:
- 100 g świeżych porzeczek (opcjonalnie)
- kilka listków mięty
- 2 łyżki posiekanych orzechów włoskich
- szczypta cynamonu do posypania
Przygotowanie ciasta Katarzynka krok po kroku
Wykonanie tego wyśmienitego ciasta wymaga cierpliwości i precyzji. Każda warstwa musi być odpowiednio przygotowana i mieć czas na stężenie, aby całość zachwyciła zarówno smakiem, jak i wyglądem. Warto zarezerwować sobie na przygotowanie około 5-6 godzin, wliczając czas chłodzenia.
Przygotowanie spodu:
- Pierniki Katarzynki rozdrobnić w malakserze lub ręcznie, aż uzyskamy drobne okruszki.
- W rondelku rozpuścić masło z miodem, delikatnie podgrzewając na małym ogniu.
- Dodać kakao do płynnej masy maślanej i dokładnie wymieszać do uzyskania gładkiej konsystencji.
- Połączyć masę maślaną z pokruszonymi piernikami, dokładnie mieszając aż wszystkie okruszki zostaną równomiernie zwilżone.
- Przygotowaną masę wyłożyć na dno tortownicy o średnicy 24 cm, wyłożonej papierem do pieczenia.
- Dokładnie docisnąć masę łyżką lub dnem szklanki, formując równy i zwarty spód.
- Wstawić do lodówki na minimum 30 minut, aby spód stężał i utwardził się.
Przygotowanie masy serowej:
- Żelatynę zalać zimną wodą i odstawić do napęcznienia na około 5 minut.
- Napęczniałą żelatynę podgrzać w kąpieli wodnej lub mikrofalówce, aż całkowicie się rozpuści (nie doprowadzać do wrzenia, by nie straciła właściwości żelujących).
- Schłodzoną śmietankę kremówkę ubić na sztywno przy użyciu miksera.
- W osobnej misce ubić serek mascarpone z cukrem pudrem i ekstraktem waniliowym na puszystą, jednolitą masę.
- Do masy serowej dodać lekko przestudzoną, płynną żelatynę, cały czas mieszając, aby uniknąć grudek.
- Delikatnie połączyć masę serową z ubitą śmietanką, używając szpatułki i wykonując ruchy z góry na dół, aby zachować puszystość i napowietrzenie.
- Gotową masę serową wyłożyć na schłodzony spód z pierników i równomiernie rozprowadzić.
- Wstawić ciasto do lodówki na około 2 godziny, aby masa dobrze stężała przed nałożeniem warstwy porzeczkowej.
Przygotowanie warstwy porzeczkowej:
- Żelatynę zalać zimną wodą i odstawić do napęcznienia.
- Dżem porzeczkowy delikatnie podgrzać w rondelku, aby stał się bardziej płynny, ale nie doprowadzać do wrzenia.
- Rozpuszczoną żelatynę dodać do ciepłego dżemu i dokładnie wymieszać, aby składniki się połączyły.
- Przestudzić masę porzeczkową do temperatury pokojowej (ale nie do stężenia), mieszając od czasu do czasu.
- Delikatnie wylać warstwę porzeczkową na stężałą masę serową, rozprowadzając równomiernie po całej powierzchni.
- Wstawić ciasto do lodówki na minimum 4 godziny, najlepiej na całą noc, aby wszystkie warstwy dobrze się połączyły i stężały.
Dekorowanie i serwowanie:
- Przed podaniem wyjąć ciasto z lodówki na około 15 minut, aby nieco zmiękło i było łatwiejsze do krojenia.
- Delikatnie zdjąć obręcz tortownicy i usunąć papier do pieczenia.
- Udekorować ciasto świeżymi porzeczkami, listkami mięty, posiekanymi orzechami i delikatnie posypać cynamonem dla podkreślenia korzennego aromatu.
- Pokroić ostrym nożem, który warto zanurzyć w gorącej wodzie przed każdym cięciem, aby uzyskać czyste, estetyczne kawałki.
Wskazówka od szefa kuchni: Aby uzyskać idealnie gładką powierzchnię warstwy porzeczkowej, po wylaniu dżemu na masę serową, delikatnie potrząśnij tortownicą, a następnie dmuchnij na powierzchnię przez słomkę – to pomoże usunąć ewentualne pęcherzyki powietrza i stworzy lustrzany efekt.
Wartości odżywcze ciasta Katarzynka
Poniżej przedstawiamy przybliżone wartości odżywcze jednej porcji (1/12 ciasta):
- Kalorie: około 380 kcal
- Białko: 4,5 g
- Węglowodany: 42 g (w tym cukry: 30 g)
- Tłuszcze: 22 g (w tym nasycone: 14 g)
- Błonnik: 1,2 g
Ciasto Katarzynka z serkiem mascarpone i dżemem porzeczkowym jest bogatym źródłem energii, ale oferuje też cenne składniki odżywcze. Porzeczki zawierają znaczące ilości witaminy C oraz przeciwutleniacze, które wspierają odporność organizmu. Serek mascarpone dostarcza wapnia niezbędnego dla zdrowych kości, natomiast orzechy włoskie są źródłem zdrowych tłuszczów omega-3 i witaminy E, która chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.
Przechowywanie ciasta Katarzynka
Ciasto najlepiej smakuje po całonocnym leżakowaniu w lodówce, gdy wszystkie smaki zdążą się przeniknąć, a konsystencja osiągnie idealną gęstość. Można je przechowywać w lodówce do 3 dni, szczelnie przykryte folią spożywczą lub w zamkniętym pojemniku, aby nie chłonęło zapachów z lodówki. Nie zaleca się zamrażania ze względu na delikatną strukturę masy serowej i warstwy porzeczkowej, które po rozmrożeniu mogą stracić swoją atrakcyjną konsystencję i rozdzielić się.
Porady dla idealnego ciasta Katarzynka
- Wybór pierników: Tradycyjne pierniki Katarzynki mają korzenno-miodowy smak. Jeśli nie możesz ich znaleźć, zastąp je innymi korzennymi piernikami lub ciasteczkami imbirowymi. Ważne, by były twarde i suche, co zapewni odpowiednią strukturę spodu.
- Temperatura składników: Serek mascarpone powinien być w temperaturze pokojowej, aby łatwiej się ubijał i nie tworzył grudek, natomiast śmietanka kremówka musi być bardzo dobrze schłodzona, by ubić się na sztywno.
- Dżem porzeczkowy: Najlepszy efekt daje domowy dżem porzeczkowy z całymi owocami. Jeśli używasz sklepowego, wybierz taki o wysokiej zawartości owoców (minimum 50%) i niskiej zawartości cukru, aby zachować charakterystyczną kwaskowość porzeczek.
- Czas chłodzenia: Nie przyspieszaj procesu chłodzenia – ciasto potrzebuje czasu, aby wszystkie warstwy dobrze stężały i połączyły się ze sobą. Cierpliwość zostanie nagrodzona doskonałym smakiem i konsystencją.
Ciekawostka: Pierniki Katarzynki swoją nazwę zawdzięczają świętu św. Katarzyny Aleksandryjskiej, które przypada na 25 listopada. Tradycyjnie były wypiekane właśnie na tę okazję, a ich charakterystyczny kształt (podłużny, z zaokrąglonymi końcami) nawiązuje do koła, na którym według legendy była torturowana święta. W niektórych regionach Polski pierniki te są symbolem rozpoczynającego się Adwentu.
Warianty ciasta Katarzynka
Podstawowy przepis na ciasto Katarzynka można twórczo modyfikować według własnych upodobań, zachowując jego charakterystyczną warstwową strukturę:
- Ciasto Katarzynka z wiśniami: Zamiast dżemu porzeczkowego możesz użyć konfitury wiśniowej lub świeżych wiśni zatopionychw galaretce. Ta wersja będzie nieco słodsza, ale równie aromatyczna, a intensywny kolor wiśni pięknie kontrastuje z jasną masą serową.
- Ciasto Katarzynka z czekoladą: Do masy serowej dodaj 100 g rozpuszczonej gorzkiej czekolady, a wierzchnią warstwę udekoruj czekoladowymi wiórkami. Czekoladowa wersja będzie bardziej wyrazista i intensywna w smaku, idealna dla miłośników słodkości.
- Ciasto Katarzynka z piernikami: Wzbogać masę serową o pokruszone dodatkowe pierniki, które dodadzą tekstury i intensywniejszego smaku. Możesz również dodać do masy więcej przypraw korzennych, takich jak cynamon, goździki czy imbir.
- Ciasto Katarzynka bezglutenowe: Zastąp tradycyjne pierniki ich bezglutenowym odpowiednikiem, a do masy serowej dodaj łyżkę mąki ziemniaczanej zamiast pszennej. Dzięki temu również osoby z nietolerancją glutenu będą mogły cieszyć się tym wyjątkowym deserem.
Najczęstsze pytania o ciasto Katarzynka
Czy można przygotować ciasto Katarzynka bez żelatyny?
Tak, żelatynę można zastąpić agarem (w proporcji 1:1) lub mąką ziemniaczaną (2 łyżki mąki na 500 g serka). Pamiętaj jednak, że konsystencja ciasta może być nieco inna – agar daje bardziej sztywną strukturę, a mąka ziemniaczana delikatniejszą. Dobrą alternatywą są też wegańskie żelatyny na bazie karagenu lub pektyny.
Co zrobić, gdy masa serowa nie chce stężeć?
Upewnij się, że żelatyna została prawidłowo rozpuszczona i dodana do masy. Jeśli masa nadal jest zbyt rzadka, możesz dodać dodatkową łyżeczkę żelatyny rozpuszczonej w wodzie lub przedłużyć czas chłodzenia. Sprawdź też, czy śmietanka była odpowiednio ubita – powinna tworzyć sztywne, stabilne szczyty przed połączeniem z mascarpone.
Czy ciasto Katarzynka można przygotować dzień wcześniej?
Absolutnie tak! Wręcz zaleca się przygotowanie ciasta dzień wcześniej, aby wszystkie warstwy dobrze stężały, a smaki się przeniknęły. Dzięki temu ciasto będzie miało idealną konsystencję i pełniejszy, bardziej harmonijny smak podczas podawania.
Jak uzyskać idealnie gładką powierzchnię warstwy porzeczkowej?
Po wylaniu dżemu na masę serową, delikatnie potrząśnij tortownicą, aby wyrównać powierzchnię. Możesz też użyć szpatułki zanurzonej w gorącej wodzie do wygładzenia. Jeśli na powierzchni pojawią się pęcherzyki powietrza, usuń je za pomocą wykałaczki lub delikatnie dmuchnij na powierzchnię, aby pękły.
Ciasto Katarzynka z serkiem mascarpone i dżemem porzeczkowym to prawdziwa uczta dla podniebienia. Łącząc tradycyjne smaki pierników z delikatnością włoskiego serka i kwaskowatą nutą porzeczek, tworzy harmonijną kompozycję, która zachwyci nawet najbardziej wymagających smakoszy. Ten domowy wypiek idealnie sprawdzi się zarówno na rodzinne uroczystości, jak i na zwykłe popołudnie przy kawie. Warto poświęcić czas na jego przygotowanie, aby cieszyć się wyjątkowym smakiem, który przywołuje wspomnienia tradycyjnych, domowych wypieków i wprowadza w nastrój świątecznej przytulności.